नेपालमा खनिज पदार्थ पाइने स्थानहरु

खनिज
खनिज सम्पदा प्राकृतिक स्रोतमध्ये एउटा महत्वपूर्ण स्रोत हो । पृथ्वीभित्र रहेका तामा, कोइला, चुनढुङ्गा, पेट्रोलियम पदार्थ, ग्याँस, खरी, गेरू, शिशा, म्याग्नेसाइट, स्लेट आदिलाई खनिज भनिन्छ । नेपाल प्राकृतिक स्रोत र साधनले सम्पन्न मुलुक हो । आर्थिक वर्ष २०६५/२०६६ मा यस क्षेत्रको कूल ग्राहस्थ उत्पादनमा ०.५४ प्रतिशत योगदान रहेको छ । नेपालमा खनिजको उत्खननका लागि गरिएको प्रयासको इतिहास त्यति लामो छैन । खनिज पदार्थको उत्खननलाई अझ प्रभावकारी बनाउनका लागि वि.स. २०२४ मा भौगर्भिक विभागको स्थापना गरियो । यद्यपि, देशको भूगर्भमा रहेका खनिज पदार्थलाई उपयोग गर्न सकिएको छैन ।
नेपालमा खनिज साधनका सम्भाव्य क्षेत्र
क्र.सं. | खनिज | उपलब्ध खनिज पाइने स्थानहरू |
१ | फलाम | फूलचोकी, ठोसे, चितवन, कूलेखानी, भैँसे, प्युठान, बझाङ, डोटी, जन्तर, लब्धी, फर्पिङ |
२ | तामा | तामाखानी, सीमाखानी, कूलेखानी, बुद्धखोला, वाप्सा, बाह्रबिसे, मार्फा, बन्दीपुर, ओखलढुङ्गा, इलामडाँडा, म्याग्दी । |
३ | अभ्रक | भोजपुर, डोटी, चैनपुर, सिन्धुलीगढी, ज्यामिरे, निबुवा गाँउ, रसुवा, बझाङ, लमजुङ, गोसाईकुण्ड, सुन्दरीजल |
४ | चुनढुङ्गा | चोभार, भैंसे, धनकुटा, मोरङ, चितवन, मकवानपुर, पाल्पा, गोदावरी, सुर्खेत |
५ | सीसा | गणेशहिमाल, फूलचोकी, मकवानपुर, बाग्लुङ, मार्फु, गल्कोट, तिप्लीङ, वैतडी |
६ | जस्ता | गणेशहिमाल, फुलचोकी, माजेर खोला, नाम्पा |
७ | गन्धक | चिसापानी गढी, गोसाइकुण्ड, बराहक्षेत्र |
८ | खरी | सिन्धुपाल्चोक, खोटाङ, भोजपुर |
९ | स्लेट | बन्दीपुर, बाग्मती, लुम्बिनी, गण्डकी, जनकपुर |
१० | मार्वल | गोदावारी, महाभारत पर्वत शृङ्खला |
११ | गेरू | सिन्धुपाल्चोक, चौतारा |
१२ | कोइला | दाङ, सल्यान, चौतारा, चितवन, मकवानपुर, काठमाडौं उपत्यका |
१३ | पेट्रोलियम | कोइलाबास, नेपालगञ्ज, धनगढी, मुक्तिनाथ, दैलेख, प्युठान, दाङ र तराई, चुरे पहाड, महाभारतको विस्तृत क्षेत्रफलमा पाइने सम्भावना निकै रहेको । |
१४ | ग्याँस | तराईको विस्तृत भू– भाग, मुस्ताङ्ग क्षेत्र र काठमाडौं उपत्यका |
१५ | सुन | सुनकोशी, बुढीगण्डकी, रिउ खोला, कालीगण्डकीको बगर, बेरिङ, कोशी नदीमा प्लेसर सुन पाइएको छ । |
१६ | चाँदी | चिसापानी गढी, बाग्लुङ, फुलचोकी |
१७ | कोवाल्ट | पाल्पा, गुल्मी, अर्घाखाची, धनकुटा |
१८ | सोडा | सल्यान, डोटी |
१९ | सिधेनून,वीरेनून | रसुवा, स्याप्रुवेसी |
२० | निओवेरस(दुर्लभ धातु) | गोरखा, डडेल्धुरा, जाजरकोट |
२१ | निकेल | खोकलिङ, नाम्पा, टुङथाङ, भोर्ले |
२२ | म्याग्नेसाइट | दोलखाको खरिढुङ्गा, उदयपुरको कम्युघाट, मुस्ताङको नूनखानी |